Merhaba,
Piyasa olgusunu anlamaya çalışmak, çok değişkenli bir denklemle uğraşmak gibidir.
Ancak piyasayla ilgili temel bir gerçeklik var ki, yadsınamaz: o da piyasada yukarıdan aşağıya bütün değişkenlerin bir domino etkisiyle birbirlerini etkiledikleri.
Piyasa (doğrusu piyasalar’dır, ama birbirleriyle ilişkili oldukları için genel olarak piyasa olarak isimlendirilirler) bazen büzülür, nakit akışı bir noktada kesilir ve bu bütün alt kademelere yansır.
Aşağıda piyasayı anlamak için uydurulmuş, anlatacağım olayın, bir fıkra mı, yoksa yaşanan gerçekliğin bir fotoğrafı mı olduğuna varın siz karar verin.
Bir kasabadayız. Bu kasabada herkes herkese borçlu, kimsede nakit para olmadığı için kimse kimseye borcunu ödeyemiyor ve piyasada yaprak kımıldamıyor.
Bu kasabaya bir yabancı gelir ve kasabanın emektar oteline iner. Otelciye çıkarıp on günlük parasını peşin öder.
Otelci hemen bu parayla kasaba olan borcunu öder, kasap hemen bakkala borcunu öder, bakkal kasaptan aldığı parayla hemen sütçüye borcunu öder, sütçü parayı bulunca hemen yemciye borcunu öder.
Böylece gide gide kısa bir süre içinde herkes birbirine olan borcunu öder. En son esnafın da otelciye borcu vardır ve sonunda para yine otelciye döner.
Bu sırada kasabaya gelen yabancı programında değişiklik yapmış ve otelde kalmaktan vazgeçmiştir, odasından resepsiyona inerek otelciye verdiği parayı geri alır ve kasabadan ayrılır.
Sonuçta yine kimsede nakit yoktur ama herkes herkese olan borcunu ödemiştir.
Piyasa işte böyle ilginç olgu; ve paranın ilginç etkisi böyle bir etki.
Bu enteresan hikâyeden çıkarmamız gereken sonuç ise, nakitin kısıldığı durumlarda piyasanın yapay bir ölgünlüğe düşeceğidir.
Sizi bilmiyorum ama ben bugünlerde piyasada böyle bir hikâyenin yaşanıp durduğunu düşünüyorum.
Sağlıcakla kalın.
Orhan TAŞOVA
