Kamu Hastane Birlikleri Genel Sekreterlikleri kuruldu

Kamu Hastane Birliklerince, döner sermaye kaynaklarından yapılacak gelecek yıllara yaygın yüklenmelerin süresi üç yılı geçmeyecek.

Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu tarafından yayınlanan 2012/03 sayılı genelge ile, Kamu Hastane Birlikleri Genel Sekreterliklerini oluşturmuş ve bu genel sekreterliklerin satın alma işlemlerini düzenleyen bir genelge yayımlamıştır. Genelgede özetle; Kamu Hastane Birlikleri bünyesinde satın alma birimlerinin kurulması ve bu birimlerde yeteri kadar bilgi ve deneyim sahibi personelin görevlendirilmesi, Merkezi Satın Alma görevli olan personelin azami ölçüde bu birimlerde görevlendirilerek hizmet sunumunun aksamaması gerektiği, İl Sağlık Müdürlerine verilen toplu alım yetkisinin Kamu Hastane Birlikleri ve bağlı sağlık tesisleri açısından kaldırıldığı, İl Sağlık Müdürlüklerinde kurulan Merkezi Satın Alma Birimleri tarafından ilana çıkılmış ve henüz sözleşmeye veya çerçeve anlaşmaya bağlanmamış ihaleler ilgili mevzuatı dâhilinde İl Sağlık Müdürlüğünce sonuçlandıracağı, Bu kapsamda doğacak yükümlülüklerin Kamu Hastane Birliklerince yerine getirileceği, Kamu Hastane Birlikleri, Devlet Malzeme Ofisinden yapacakları alımlarda Bakanlıkça yayımlanan 06.10.2011 tarihli ve 2011/53 sıra nolu genelge ve Kurumca yayımlanan 05.09.2012 tarihli ve 970 sayılı genel yazıda yer alan düzenlemelere uygun olarak hareket edeceği, İhtiyaçların uygun şartlarla karşılanması ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlayan en önemli etkenlerden birin de ödemelerin idare tarafından ne zaman yapılacağının istekliler tarafından bilinmesi ve bu ödemelerin gecikmeksizin yapılması olduğu bu konuda Bakanlıkça yayımlanan 12.10.2010 tarihli ve 2010/69 sıra nolu Genelgeye uyulması gerektiği, Kamu Hastane Birliklerince döner sermaye kaynaklarından yapılacak hizmet alımı ihalelerinde Kurumdan izin alınmadan üç yılı geçen yüklenmeler yapılamayacağı belirtilmiştir.

Yaklaşık maliyetin tespiti

Bahse konu genelgenin önemli olduğunu düşündüğüm kısımlarını aşağıda paylaşmayı uygun buldum; “Kamu Hastane Birliklerince yapılacak alımlarda 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu hükümlerine göre hareket edilmesi gerekmektedir. Bununla birlikte her ne kadar ihalelerde uygulamayı yönlendirme görevi Kamu İhale Kurumu’na verilmiş olsa da, satın alma işlemlerinde Bakanlığımızca ve kurumumuzca yayımlanan genelgeler/genel yazılar doğrultusunda da hareket edilmesi gerekmektedir” denmektedir. Bu ifadenin kullanılmasının nedeni, özellikle yaklaşık maliyetin tespiti hususlarında, kamu otoritesinin gücü ve yetkisini vurgulamaktır.

İhtiyaçların temini

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesinde; ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulünün temel ihale usulü olduğu belirtilmiştir. Diğer taraftan anılan Kanunda, özel durumlarda ihtiyaçların temel ihale usulleri ile karşılanmasının mümkün olmadığı haller dikkate alınarak, ihtiyaçların teminindeki gecikmelerin önlenmesi amacıyla idarelerin duruma uygun hareket edebilme konusunda yetkilendirilmesi anlayışı benimsenmiş, 21 ve 22’nci maddelerde sayılan hallerin gerçekleştiği durumlarda pazarlık usulü ve doğrudan temin uygulanarak alım yapılabilme imkânı sağlanmıştır. Belirtilen temel yaklaşıma uygun olarak öncelikle ihtiyaçların karşılanmasında açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulünün uygulanması, Kanunun 21 ve 22’nci maddesinde belirtilen hallerin gerçekleştiği durumlarda ise, pazarlık usulüyle veya doğrudan temin yöntemiyle ihtiyaçların karşılanması gerekmektedir. Ayrıca temel ihale usullerindeki ihale süreçlerinin uzun olması da dikkate alınarak, ihtiyaç duyulan mal veya hizmet alımlarına mümkün olan en kısa sürede başlanılması gerekmektedir.

Toplu alım yetkisi

Daha önce, İl Sağlık Müdürlerine verilen toplu alım yetkisi, Kamu Hastane Birlikleri ve bağlı sağlık tesisleri açısından (İlanı yayımlanmış ve henüz sözleşmesi veya çerçeve anlaşması imzalanmamış ihaleler hariç olmak üzere) kaldırılmıştır. İl Sağlık Müdürlerine verilen toplu alım yetkisi doğrultusunda; İl Sağlık Müdürlüklerince veya yetki devri yaptığı hastanelerde kurulan Merkezi Satın Alma Birimleri tarafından, Kamu Hastane Birliklerine bağlı sağlık tesislerinin ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla yapılan çerçeve anlaşma ihaleleri ile toplu alımlar kapsamında imzalanan sözleşmelerin ve çerçeve anlaşmaların yükümlülüklerinin bundan sonra Kamu Hastane Birliklerince yerine getirilmesi kararlaştırılmıştır.

Merkezi Satın Alma Birimleri

İl Sağlık Müdürlüklerinde kurulan Merkezi Satın Alma Birimleri tarafından yapılan Çerçeve Anlaşma İhaleleri ile Toplu Alım İhaleleri sonucunda imzalanan ve devam eden çerçeve anlaşmalar ile sözleşmelerin yükümlülükleri bundan sonra Kamu Hastane Birliklerince yerine getirilecektir. İl Sağlık Müdürlüklerinin yetki devri yaptığı hastanelerde kurulan Merkezi Satın Alma Birimleri tarafından yapılan Çerçeve Anlaşma İhaleleri ile Toplu Alım İhaleleri sonucunda imzalanan ve devam eden çerçeve anlaşmalar ile sözleşmelerin yükümlülükleri bundan Kamu Hastane Birliklerince yerine getirilecektir. Çerçeve anlaşma veya toplu alım sözleşmesinin bitimine kadar yapılması gereken tüm işlemler (ceza, fesh, yasaklama, teminatın iadesi gibi) Kamu Hastane Birliklerince yerine getirilecektir. Ankara ve İstanbul ilimiz başta olmak üzere ilde birden fazla merkezi satın alma birimi tarafından imzalanan çerçeve anlaşmalar ve toplu alımlar sonucunda imzalanan sözleşmelerin yükümlülükleri bundan sonra, bünyesinde merkezi satın alma biriminin bulunduğu hastanenin bağlandığı Kamu Hastane Birliklerince yerine getirilecektir. Toplu alımlar sonucunda imzalanan sözleşmeler kapsamında ihtiyacı karşılanan sağlık tesisinin başka bir Kamu Hastane Birliğine bağlanması durumunda bağlanılan birlik, sözleşmenin sağlık tesisini ilgilendiren kısmına ilişkin yükümlülüğü yerine getirecektir. İl Sağlık Müdürlüklerinde kurulan Merkezi Satın Alma Birimleri tarafından ilana çıkılmış ve henüz sözleşmeye veya çerçeve anlaşmaya bağlanmamış ihaleler ilgili mevzuatı dâhilinde İl Sağlık Müdürlüğünce sonuçlandıracaktır. Bu kapsamda imzalanacak olan sözleşmeler ve çerçeve anlaşmaların yükümlülükleri Kamu Hastane Birliklerince yerine getirilecektir. İl Sağlık Müdürlüklerinin yetki devri yaptığı hastanelerde kurulan Merkezi Satın Alma Birimleri tarafından ilana çıkılmış ve henüz sözleşmeye veya çerçeve anlaşmaya bağlanmamış ihaleler ilgili mevzuatı dâhilinde Kamu Hastane Birlikleri Genel Sekreterlerince veya yetki devri yaparak Merkezi Satın Alma Biriminin bulunduğu sağlık tesisinin Hastane Yöneticisince sonuçlandırılacaktır. Yetki devri hususunda ayrıca Kurumun izni aranmayacaktır.

Çerçeve anlaşmaya bağlanmamış ihaleler

Kamu Hastane Birliği bünyesinde bulunan sağlık tesislerinin (kendi adlarına yaptıkları alımlar) ihale süreci devam eden ihaleleri ile mevcut sözleşmelerin durumuna gelince, İlana çıkılmış ve henüz sözleşmeye veya çerçeve anlaşmaya bağlanmamış ihaleler (münferit alımlarda dâhil) ilgili mevzuatı dâhilinde Kamu Hastane Birlikleri Genel Sekreterlerince veya yetki devri yaparak ilgili sağlık tesisinin Hastane Yöneticisince sonuçlandırılacaktır. Yetki devri hususunda ayrıca Kurumun izni aranmayacaktır. Kamu Hastane Birlikleri bünyesinde bulunan sağlık tesislerince birlik kurulmadan önce imzalanan sözleşmelerin yükümlülükleri, sözleşme hükümleri doğrultusunda sözleşme bitimine kadar Kamu Hastane Birliklerince yerine getirilecektir. Söz konusu sözleşmeler kapsamında yapılacak sipariş, muayene kabul ve ödeme işlemleri gibi hususlarda nasıl hareket edileceğine Kamu Hastane Birliği Genel Sekreterliğince hizmet aksamasına mahal vermeden karar verilecektir. “Merkezi Satın Alma Birimleri” tarafından yapılan çalışmaların sonuçları yazılı ve elektronik ortamda Kamu Hastane Birliklerine teslim edilecektir.

Yaklaşık maliyet tespiti

Kamu Hastane Birlikleri, Devlet Malzeme Ofisinden yapacakları alımlarda Bakanlıkça yayımlanan 06/10/2011 tarihli ve 2011/53 sıra nolu genelge ve Kurumca yayımlanan 05/09/2012 tarihli ve 970 sayılı genel yazıda yer alan düzenlemelere uygun olarak hareket edeceklerdir. Bakanlık tarafından yayımlanan 19.10.2011 tarihli ve 2011/56 sıra nolu Genelge ile Manyetik Rezonans (MR) ve Bilgisayarlı Tomografi (BT) Hizmet Alımlarında yaklaşık maliyet tespitinin, hizmeti oluşturan iş gruplarını ve maliyet bileşenlerini dikkate alınarak yapılması talimatlandırılmıştı. Ayrıca genelge hükümleri doğrultusunda yaklaşık maliyet tespiti yapılabilmesi amacıyla Tıbbi Cihaz Hizmet ve Tıbbi Hizmet Alımlarında Yaklaşık Maliyet Hesaplamaya Yardımcı Modül geliştirilerek kullanımına açılmıştı. Kamu Hastane Birlikleri, MR ve BT hizmet alımlarının yaklaşık maliyet tespitinde söz konusu genelge hükümleri doğrultusunda hareket etmeye devam edeceklerdir. Diğer tıbbi cihaz hizmet ve tıbbi hizmet alımlarında da öncelikle hizmeti oluşturan iş gruplarını ve maliyet bileşenlerini (Hizmet alımı kapsamında istenecek cihaz/cihazların kullanım bedeli, personel maliyeti, sarf malzeme maliyeti gibi.) dikkate alarak yaklaşık maliyet tespitinin yapılması gerekmektedir. Bu yöntemle yaklaşık maliyet tespitinin mümkün olmadığı durumlarda ilgili ihale uygulama yönetmeliğinde belirtilen diğer yöntemlerle yaklaşık maliyet tespiti yapılabilecektir. Mal alımlarının yaklaşık maliyet tespitinde, Bakanlık ve Kurumca yayımlanan genelge ve genel yazılar doğrultusunda Malzeme Kaynakları Yönetim Sistemi’ne aktarılan veriler mutlaka kullanılacaktır. 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ile 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümleri çerçevesinde yapılan ihaleler veya sözleşmeler kapsamında ihalelere katılmaktan yasaklamayı gerektirir bir durumun tespiti halinde, konu ivedilikle bundan sonra Kamu Hastane Birliklerince, Kuruma bildirilecektir.

Ödeme süreleri

4734 sayılı Kanunun 5 inci maddesinde “Temel İlkeler” sıralanmış ve bu ilkeler arasında idarelerin ihtiyaçlarının uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ile kaynakların verimli kullanılmasından sorumlu olduğu belirtilmiştir. İhtiyaçların uygun şartlarla karşılanması ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlayan en önemli etkenlerden birinin de; ödemelerin idare tarafından ne zaman yapılacağının istekliler tarafından bilinmesi olduğu ve bu ödemelerin gecikmeksizin yapılması hususu olduğu isabetle genelgeye alınmıştır. Bu hususun idarelerce ele alınmış olması oldukça isabetli olmuştur. Daha önce 90 günlük bir geri ödeme süresi takdir eden bakanlık, ödemelerdeki sıkıntılar nedeniyle bu süreyi 120 güne kadar çıkarma yetkisini idarelere vermiştir. En azından idareler bir süre belirtmekte ve bu süreye dikkatle ve özenle uymaya çalışmaktadırlar. Belirsiz geri ödeme süreleri nedeniyle mağduriyetlerin azalması amaçlanmaktadır.

Süreklilik arz eden hizmet alımları 

04.01.1961 tarihli ve 209 sayılı Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumları İle Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanunun 3’üncü maddesinde; “Döner sermayeli işletmeler, süreklilik arz eden hizmet alımları ile maliyeti yüksek ve ileri teknoloji ürünü olan tıbbî cihazların hizmet alımı yoluyla temini veya kiralanması için döner sermaye kaynaklarından, gelecek yıllara yaygın yüklenmelere girişebilir” şeklinde yer alan hüküm doğrultusunda yıllara yaygın yüklenme yapabilmektedir. Kamu Hastane Birliklerince, anılan hüküm doğrultusunda döner sermaye kaynaklarından yapılacak gelecek yıllara yaygın yüklenmelerin süresi üç yılı geçmeyecektir. Kurumdan izin alınmadan üç yılı geçen yüklenmeler yapılmayacaktır.

Muhittin Ertuğrul ERTÜRK
SEİS Hukuk Danışmanı / Avukat
ertugrul@ertugrulerturk.av.tr