14.06.2013 tarihinde yayınlanan “Medula-hastane kullanıcılarının dikkatine” başlıklı duyuru mevcut durumu daha karmaşık bir hale getirmiştir.
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Genel Sağlık Sigortası Genel Müdürlüğü ” MEDULA-HASTANE KULLANICILARININ DİKKATİNE” başlıklı bir duyuru yayınlamıştır. Duyurunun tam metni aşağıdaki şekildedir;
“Bilindiği üzere Sağlık Uygulama Tebliği 3.1.2.maddesinde ‘Kurumca bedeli karşılanan tıbbi malzemelerin, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Ulusal Bilgi Bankasına (TİTUBB) kayıt/bildirim işlemi tamamlanmış olmalıdır. TİTUBB kayıt/bildirim işlemi tamamlanmamış tıbbi malzemelerin bedelleri Kurumca karşılanmaz.’ hükmü yer almaktadır. MEDULA sistemi üzerinden yapılan tıbbi malzeme faturalarında yer alan malzemelerin TİTUBB kayıt kontrolü otomatik olarak yapılmaktadır. Bu kontrolde tıbbi malzemenin kullanıldığı işlem tarihinde TİTUBB kaydı olup-olmadığı sorgulanmaktadır. 17.06.2013 tarihinden geçerli olmak üzere TİTUBB onay kaydı kontrolü satın alma tarihi üzerinden yapılacaktır. Bu nedenle MEDULA sisteminde bazı değişiklikler yapılmıştır. Buna göre sağlık hizmet sunucuları MEDULA üzerinden tıbbi malzeme faturası düzenlerken tıbbi malzemenin satın alma tarihini (malzemenin hastane deposuna giriş tarihini) de sisteme göndereceklerdir. Sağlık hizmet sunucularının tıbbi malzemeyi satın alırken, firmanın fatura düzenlediği tarihte tıbbi malzemenin TİTUBB Sağlık Bakanlığı ve SGK kayıtlarının olmasına dikkat etmeleri gerekmektedir. Ayrıca MEDULA-hastane sistemini kullanan sağlık hizmet sunucularının buna göre sistemlerini uyarlaması hususunda; Bilgilerinizi rica ederim.”
Fatura düzenleme tarihi
Sayın İdare tarafından 14.06.2013 tarihinde yayınlanan “MEDULA-HASTANE KULLANICILARININ DİKKATİNE” başlıklı duyuru mevcut durumu daha karmaşık bir hale getirmiştir. Tıbbi malzeme tedarikçisi firmaların ürün kayıt ve güncelleme esnasında yaşadıkları sorunların yanı sıra, yakın zamanda sistemden ürün ve firma kaydının düşmesi gibi sorunlar baş göstermeye başlamıştır. Hemen hemen hepsi sistemin ve kullanıcı sayısının yetersizliğinden kaynaklanan problemler nedeniyle hastaya kullanılan ürünler Sosyal Güvenlik Kurumundan uygunluk alamamakta ve hali ile bedeli ödenmemektedir. Bu durumda sağlık hizmet sunucuları ile tıbbi malzeme tedarikçileri karşı karşıya gelmektedir. Bahse konu duyuru gereğince Sağlık Uygulama Tebliği 3.1.2.maddesi dayanak yapılarak, 17.06.2013 tarihinden geçerli olmak üzere TİTUBB onay kaydı kontrolü satın alma tarihi üzerinden yapılacağı, sağlık hizmet sunucularının MEDULA üzerinden tıbbi malzeme faturası düzenlerken tıbbi malzemenin satın alma tarihini (malzemenin hastane deposuna giriş tarihini) de sisteme göndermeleri gerektiği ifade edilmiştir. Devamında ise; Sağlık hizmet sunucularının tıbbi malzemeyi satın alırken, firmanın fatura düzenlediği tarihte tıbbi malzemenin TİTUBB Sağlık Bakanlığı ve SGK kayıtlarının olmasına dikkat etmeleri gerektiği ifade edilmiştir.
“Hastane ve tedarikçi korunmalıdır”
Ancak yapılan duyurunun hali hazırdaki işleyiş ve sistemden kaynaklanan sorun ve yavaşlıklar nedeniyle sağlıklı şekilde uygulanması çok da mümkün görünmemektedir. Malumunuz olduğu üzere, zaman zaman sistemde yeniden güncelleme yapma ihtiyacı duyulmakta ve güncellenen üründe o günkü tarih görünmektedir. Hatta bir kısım ürünler güncelleme esnasında ekrandan silinmektedir. Ayrıca güncelleme esnasında hatalar olabileceği gibi, eski kodlu ürünlerde de SUT kodları güncellemeleri yapılmaktadır. Yine malum olunduğu üzere, Sertifika değişimleri TİTUBB’da zorunludur. Ancak duyuruda belge süresi içerisinde üretimi olmuş olan cihazlarla ilgili olarak “kullanımında sorun bulunmamaktadır” şekliden bir istisna veya ifadeye rastlanmamıştır. Kaldı ki yeni belgelerin apostille işlemleri, tercüme ve onay işlemleri doğal olarak zaman alabilmektedir. Hali ile duyurunun hiçbir istisna yapmadan, doğrudan doğruya uygulanması halinde, uygulamada sorunlar yaşanacağı açıktır. Duyurunun sayısız istisnası olmalı ve bu ihtimallere karşı hastane ve tedarikçi korunmalıdır. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun taşra birimlerini yalnız bıraktığı, sorumluluk ve inisiyatifi taşra birimlerine verdiği bilinmektedir. Bu durum uygulamada zaten farklılıklara neden olmaktadır. Yine Tıbbi Cihaz Kayıt Sisteminde (TİTUBB) meydana gelen aksaklık ve yetersizlikler nedeniyle ürünlerin onayının düşmesi halinde Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ödeme yapılmamaktadır. Bir başka değişle bir kurumun sisteminden kaynaklanan sorun nedeniyle, diğer bir kurum olumsuz işlem gerçekleştirmektedir. Çok kısa sürelerle dahi olsa sistemden kaynaklanan problemler nedeniyle ürün ve firma kaydının düşmesi nedeniyle hastane ve tedarikçinin yaşadığı mağduriyet ortadadır. Bu nedenle her iki geri ödeyici ve düzenleyici kurumun duyuru ve uygulamalarında esnek olması, tedarik veya hastane kaynaklı olmayan bu gibi sorunlar nedeniyle doğrudan kesinti yapmak yerine sistemde gerekli kontrolleri gerçekleştirse daha az mağduriyet yaşanacağı çok açıktır. Nitekim yakın zamanda firmalar tarafından güncellemeler yapılmıştır. Sadece imza sirkülerindeki değişikliğe (firma bilgilerine ilişkin değişiklikler) ilişkin olmasına rağmen iki günlük süre zarfında sistem güncellemesi yapıldığı için, sistemde iki gün süre ile ürün ve firma kaydı sistemden silinmiştir. Hali iki gün gibi bu kısa sürede dahi kesilen faturalara uygunluk alınamamış, firma ve ürün kaydı olmadığı için, bu defa sistem faturayı geri çevirmiştir. Bu gibi durumlarda örnekseme yolu ile hastanelere ceza kesildiği için haksız bir takım uygulamalar ortaya çıkmaktadır. Bahse konu duyuru gereğince sorgulama fatura tarihinde yapıldığında ise sistemden kaynaklanan bu zorunlu değişiklik kısa bir zamana tesadüf etmesinde rağmen çok sayıda fatura işlem görememiş ve fatura tarihleri itibari ile firmalar onaysız görünmüştür. Bu dönemde kesilen faturaların geri ödemesinde ise, bir çok firmanın bu şekilde problemleri hasıl olmaktadır. Kurumun, 14.06.2013 tarihinde yayınlamış olduğu duyurudan dolayı, Hastaneler, ürün hastaya kullanılmış olsa dahi sitemde ürünler onaysız göründüğü için faturaları kabulden imtina etmektedirler. Özellikle hasta başı diye tabir edilen kişiye özel bir kısım ürünlerde bu duruma çokça rastlanmaktadır. Ortopedi dalında acil ve kişiye özel tıbbi malzemenin tedariki ve hemen hastaya kullanılması halinde fatura tarihinin baz alındığı uygulama nedeniyle ürünlerin geri ödemesi alınamamaktadır.
“Adil bir yaklaşım değil”
Bunun yanı sıra ürünlerin, hastaya kullanıldığı tarihte sistemden ürünün düşmesi, kayıtların silinmesi, SUT’dan çıkarılması veya UBB kodunun (veya SUT Kodunun) değişmesi gibi durumlarda, işlem anında ürüne provizyon verilmesine rağmen fatura veya geri ödeme zamanında fatura bedeli ödenmemekte ve hatta daha ileri gidilerek hastanelere örnekseme yolu ile ceza kesilmektedir. Birçok sözleşmeli sağlık kuruluşu bu gibi durumlara karşı, tıbbi malzeme tedarikçilerinden çok ağır koşullar içeren taahhütnameler almaktadırlar. Uygulamada, hastaneler, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından kesilen cezaları ve fatura kesintilerini tedarikçi firmalara yansıtmaya çalışmaktadırlar. Hastane ve tedarikçiyi karşı karşıya getiren bu uygulamanın isabetli olmadığı açıktır. Sağlık Uygulama Tebliğ hükümlerine göre tıbbi malzeme tedarikçisi firmalar hiçbir şekilde Sosyal Güvenlik Kurumunun muhatabı değildir. Geri ödeme kuruluşu olan Sosyal Güvenlik Kurumu büyük ölçüde doğrudan alım yapmayı veya tedarikçiye ödeme yapmayı sonlandırmış, sadece sağlık hizmet sunucularını muhatap almıştır. Hali ile tedarikçi firmalar Sosyal Güvenlik Kurumu’nun hukuki muhatabı olmamaktadır. Bu nedenle Düzenleyici ve geri ödeyici kurum olan Sosyal Güvenlik Kurumu, bir an önce tıbbi malzeme tedarikçisi firmaları da yasal olarak muhatap almalı ve gerekirse her bir firma ile sözleşme imzalamalıdır. Bu şekilde işin hukuki boyutu ve sınırları ortaya çıkacaktır. Ancak bu durumda bu ve benzeri duyuruların muhatabı tedarikçi firmalar olacak ve Sosyal Güvenlik Kurumu ile doğrudan doğruya konuları görüşeceklerdir. Bahse konu duyuruya tekrar dönersek, duyurunun geri alınmasının en isabetli yol olacağını düşünüyorum. Sistemden kaynaklı birçok istisnasi durum da düşünülerek, güncelleme tarihlerinde ürünlerin onayına ilişkin bir problemin olmadığına, faturanın kabul ve geri ödenmesinde sıkıntı yaşanmayacağına, ürün veya firma onayının geçici olarak düşmesinin firma kaynaklı bir kusur veya kasıt olmadıkça bir problem yaratmayacağına ilişkin açıklama yapılması, hem tedarikçi hem de sağlık hizmet sunucularının rahatlatılması gerekmektedir. Sistemin yetersizliğinin hizmet sunucusu ve tedarikçiye yıkılması ve büyük cezalar ile baş başa bırakılması kanımızca adil bir yaklaşım olmayacaktır.
