Dijital mamografide düşük doz ile sınırları aşan yenilik

Philips’ten dünyada tek foton sayma teknolojisine sahip Dijital Mamografi Sistemi İncekaralar tarafından pazara sunuldu.
İncekaralar, temsilciliğini yürüttüğü Philips markasının son teknoloji ile donatılan dijital mamografi sistemi Philips, MicroDose’u sunuyor. MicroDose Dijital Mamografi Sistemi Görüntü oluştururken kendi sınıfındaki diğer dijital mamografi sistemlerinden farklı olarak “Foton Sayma” teknolojisini kullanmakta. Foton Sayma, daha önce X-Işın spektrofotometreleri için kullanılan teknolojinin mamografi sistemine uyarlanmış biçimidir. Mamografide dijitale dönüş 1985 yılında CR sistemleri ile başlamış olup, 1999 yılında amorphous silicon dedektörler ile CCD dedektörler devreye girmiştir. 2002 yılında, yumuşak dokuda amorphous selenyum dedektörlerin daha net görüntüler verdiği görülmüş ve bu tip dedektörler piyasada çoğalmaya başlamıştır. Son olarak 2003 yılında “Foton Sayma Teknolojisi” devreye girmiştir. “Foton Sayma” yönteminde, X-Işını fotonlarının her biri sayılarak dijital sinyallere dönüştürülüp görüntü haline getirilir. Philips MicroDose Mamografi sisteminde diğer dijital mamografilerde olduğu gibi Tüp, Kolimatör, Baskı Plakası ve Dijital dedektör bulunmaktadır. Diğer sistemlerden farklı olarak bu sistemde, tüp önünde ve dedektör üzerinde ve şutlama esnasında birbirleriyle senkronize hareket eden iki adet kolimatör ve dedektörde klasik sintilatör yerine foton sayıcı olarak ASIC devresi vardır. Klasik mamografilerde baskı plakası ile meme sıkıştırılması yapılmasının ardından şutlamaya geçildiğinde X-Işını tüp penceresinden tek noktadan kolimatör yapraklarından geçtikten sonra piramit şeklinde memeye doğru yönlendirilir ve meme dokusundan geçen ışınlar dedektör tarafından algılanır. Microdose sisteminde ise tüp önündeki ve dedektör üzerindeki kolimatör ince bir yarığa sahiptir. Sadece güçlü X-Işınlarının geçebildiği bu kolimatör aynı röntgenlerdeki lineer tomografilerde veya standart CT’lerde olduğu gibi tarayarak hareket eder. Aynı işlem senkronize olarak hareket eden ikinci kolimatör için de geçerlidir. Meme dokusu içerisindeki küçük yapıların veya oluşumların ayrıntılı olarak görüntülenebilmesi için yüksek uzaysal rezolüsyona ihtiyaç vardır. Görüntü üzerindeki maksimum uzaysal rezolüsyonu ise dedektörü oluşturan elementlerin boyutları ve birbirlerine olan mesafeleri tarafından belirlenir. Mamografide uzaysal rezolüsyon için 50 mikrondan 100 mikrona kadar aralık gereklidir, bu da dedektör üzerindeki element aralıklarını limitlemektedir. Meme dokusunda birbirlerine çok yakın X-Işın absorbsiyonuna sahip oluşumları birbirlerinden ayırt edebilmek için yüksek kontrast çözünürlüğüne ihtiyaç vardır. Mamografi görüntüsü, glandüler yapıların yoğun dokularını ve yağ dokularını deri sınırına kadar içerdiğinden geniş dinamik dağılım önemlidir. Elektriksel gürültü kontrast rezolüsyonunu büyük ölçüde etkiler. Bu nedenle düşük olması gerekmektedir. Görüntü üzerinde artefakt bulunmamalıdır. Elektronik gürültüden oluşabilecek artefaktlar mamografide sahte görüntüler oluşturur. Dedektör üzerinde ölü piksel bulunmamalıdır. Her ölü piksel yanındaki pikselleri de etkiler ve enformasyon kaybına neden olur. Yüksek quantum verimi, dedektörün her bir X-Işın fotonunu kaydedebilmesini sağlar, bu da sistemin doz verimini artırır. Görüntüyü bozan, etrafa saçılan zayıf ve zararlı X-Işınlarının etkin bir biçimde eliminasyonu gerekir. Görüntü üzerindeki etkisine bakıldığında; Güçlü X-Işınından görüntü oluşturulduğundan ve zayıf ışınlar ilk ve ikinci kolimatörde engellendiğinden daha net ve yüksek kontrastlı görüntü oluşur. Etrafa yayılan zararlı X-Işın dozu %97 oranında azalır. Foton sayma tekniğinde her bir foton sayılarak dijital sinyale dönüştürüldüğünden elektriksel gürültü olmaz ve artefaktlar elimine edilmiş olur. Cihazın dedektörü silikon strip dedektör olup, konkav meme tablası altına yerleştirilmiştir. Bu da fotonların içinden hiçbir yere çarpmadan paralel olarak geçmesini sağlamaktadır. Primer X-Işın fotonları klasik dedektörlerde olduğu gibi sağa sola çarpıp sekonder ışın haline gelmez.