Serotonin mutlu olduğumuzda salgılanıyor, vücuttaki miktarı mutlu oldukça artıyor. Bilinen o ki; daha mutlu insanlar daha yüksek yaşam kalitesine sahip oluyor. Belki altta yeten sebepleri farklı olabilir bu ilişkinin. Çikolata yenildiğinde salgılanıyormuş mesela bu hormon. Ya da uzun süre aç kaldıktan sonra yemek yediğimizde. Ama bu yazıyı okuyanlar için başka bir ihtimal daha öngörüyoruz biz ve eminiz ki; serotonin hormonu tatlı bir heyecanla artacak ve gözlerinizin yanında gerçek gülümseme halkalarıyla çok mutlu olduğunuzu hissedeceksiniz.
Biraz daha yakından bakalım isterseniz konumuza ve “Bilimsel Üretkenliği” artırmak diyelim sizlere. Maslow ihtiyaçlar hiyerarşisinde kendini gerçekleştirmek ulaşılabilecek en son noktadır malumunuz. Belirli bir akademik disiplinde eğitim almış biri için kendini gerçekleştirmek ise uluslararası ödüller almak, hakemli dergilerde özgün çalışmalar yayınlatmak olabilir.
Bizim konumuz ve hedef popülasyonumuz tıp profesyonelleri olduğuna göre kısaca bakalım dilerseniz tababet dünyasında bilimsel çalışmaların mevcut durumlarına. Neler yaşanıyor bu kocaman dünyanın içerisinde değerlendirelim dilimiz döndüğünce ama söze başlamadan önce genel hatlarıyla bilimsel çalışmalara da değinmek kısaca faydalı olacak görüşündeyiz:
Üretilen bilimsel yayınların (makalelerin) daha çok kullanıcıya erişebilmesi, yeni üretilecek bilgiye katkısının ölçülebilmesi için çeşitli ölçütler bulunmaktadır. Bunlar:
“Makalenin yer aldığı yayının hakemli olması,
Makalenin yer aldığı derginin ulusal ya da uluslararası olması,
Makalenin yer aldığı derginin ulusal ya da uluslararası dizinlerde taranıyor olması,
Makalenin yer aldığı derginin saygınlığıdır (Etki faktörü = Impact Factor-IF).
Institute for Scientific Information (ISI) tarafından uluslararası düzeyde konu bazında hazırlanan önemli atıf dizinleri vardır. Bunlara Science Citation Index-Expanded (SCI- Expanded), Social Science Citation Index (SSCI), Arts and Humanities Index (AHCI), Index Medicus (IM), Dental Index (DI), Engineering Index (EI), CompuMath Citation Index’i (CMCI) örnek verebiliriz 1.” diyor Çimen çalışmasında.
Bu durumu şöyle yorumlamamız mümkündür: Uluslararası dizinlerde yer alabilecek çalışmaların ortaya konması, makalenin yer aldığı derginin saygınlığının sadece ulusal değil aynı zamanda beynelminel ortamda da kabul edilir olması, uluslararası kuruluşlar tarafından ilgili çalışmanın indekslenmiş olması bilimsel çalışmaların etki faktörünü ve bilinirliğini etkileyecektir. Görüldüğü gibi bilimsel verimliliğin ya da üretkenliğin artması ve bilinirliğin sağlanmasının uluslararası yayınlar ile doğrudan bir ilişkisi bulunmaktadır. O halde Çimen’in de belirttiği gibi “Bibliyografik bilgi için İngiliz dilinin uygun şekilde kullanımının (başlığın, anahtar kelimelerin ve özlerin İngilizce olması) 2 ” yanı sıra kullanılan İngilizce bilgisinin de önemi hiç şüphesiz çok açıktır.
Bilindiği üzere Türkiye’de görev yapan hekimler ve diğer sağlık çalışanları da özellikle uluslararası saygınlığı bulunan dergilerde çalışmalarını sıklıkla yayınlatmaktadır/yayınlatmayı arzu etmektedir. Bununla beraber, uluslararası dergiler tarafından yayınların kabul parametreleri de yayınların gerçekleşmesi açısından dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli özelliktir. Bu nedenle yapılan bilimsel çalışmaların ilgili parametreler değerlendirilerek dergilere gönderilmesi çok önemlidir. Unutulmamalıdır ki; çok saygın bazı dergilere gönderilen ve sadece bir defa reddedilen çalışmalar bir kez daha aynı dergi tarafından yayına kabul edilmemektedir. Bu bağlamda, yapılan çalışmaların içeriğinden, İngiliz dilinin kullanımından ve olası çıkabilecek editör soru/sorunlarından dolayı yayınlanmama riskini ekarte edebilmek için çalışma sahipleri azami özeni göstermekle yükümlüdür.
Yazının bizim tarafımızı ilgilendiren konusu ise İngiliz dilinin kullanım kalitesidir. Bir meslek mensubu olarak ülkemizde sağlık çalışanlarının büyük bir kısmının yurtdışı eğitim geçmişlerinin olduğu bilinmektedir. Tababet bilgisi ile çeviribilim ilkelerinin göz önünde bulundurulduğu metinler hiç kuşkusuz ki; yayın değeri açısından önemli düzeyde görülmektedir. Bunun içindir ki; çeviribilimi bilen ve tababet konusunda çeviri yapabilen kişilerce kaleme alınan yayınlar daha büyük sıklıkla yurtdışı yayınlarına konu olmaktadır.
Bu anlamlı kriterden yola çıkarak çeviri profesyonelinin tababet bilgisi yurtdışı yayınlarının değerlendirilmesi açısından ilk önemli parametredir diyebiliriz. Aynı zamanda, çevirmenin bilimsel etik değerlerini dikkate alması da önemlidir. Zira, bazen kullanılan terminoloji ya da yazım noktalama işaretleri bile dergiler tarafından kabul edilmemekte ve bir ret durumu yaşanmaktadır.
Tıbbi çevirinin iyi düzeyde yapılması, tıbbi çeviri ile birlikte metin üzerinde teknik analizlerin ve uluslararası yayına uygunluk ilkelerinin de değerlendirilmesi yayın olasılığını artıracaktır.
Bu nedenledir ki; çeviri sektörünün büyük bir dilimini oluşturan bilimsel yayın çevirilerinin özellikle konusunda uzmanlaşmış çevirmenler/çeviri Kuruluşları tarafından kaleme alınması ülkemizin bilimsel üretkenliğine katkı sağlayacaktır. Yazımızın sonuna gelirken serotonin seviyenizin ve böylelikle mutlu olma durumunuzun bariz bir seviyede arttığını umut ediyoruz. Bir sonraki yazımızda çevirmen Müşteri arasındaki ilişkiye değineceğiz.
Faydalı olabilmek umuduyla…
1. ULUSLARARASI AKADEMİK YAYINLAR VE TÜRKİYE’NİN BİLİMSEL ÜRETKENLİĞİ Hacer ÇİMEN* ve Ertuğrul ÇİMEN**
2. A.g.k.
